طرح توجیهی تولید ژلاتین

طرح توجیهی تولید ژلاتین، جزئ معدود کسب و کار هایی است که شاید کمتر کسی به فکر سرمایه گذاری در عرصه اجرایی سازی آن باشد؛ آگاهی نداشتن از بازار های مصرف این ماده و مشتریان بالقوه ای که برای تولید بسیاری از مواد در عرصه های مختلف اعم از دارو سازی، صنایع غذایی و… وابسته به ژلاتین اند، سبب شده که بعضی از سرمایه گذاران، بیزینس پلن تولید ژلاتین را فراموش کنند؛ در حالی که متخصصین و کارشناسان فراپلن، هزینه گذاری در عرصه این کسب و کار را یک سرمایه گذاری ویژه می پندارند! برای آگاهی هرچه بیشتر از پروژه تولید ژلاتین، مطالعه ادامه مطالب را از دست ندهید!

ژلاتین چیست و چه کابرد هایی دارد؟!

ژلاتین، یک پروتئین طبیعی است که از کلاژن، ماده اصلی سازنده بافت‌های همبند حیوانی، استخراج می‌شود. این ماده بی‌رنگ و بی‌بو بوده و به صورت پودر یا ورقه‌های نازک در دسترس است. ژلاتین معمولاً از پوست، استخوان و غضروف گاوها و خوک‌ها تولید می‌شود و به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردش در آب گرم حل می‌شود و پس از سرد شدن به حالت ژله‌ای در می‌آید. این خصوصیات، ژلاتین را به ماده‌ای بی‌نظیر در صنایع غذایی، دارویی و بسیاری دیگر از حوزه‌های صنعتی تبدیل کرده است.

ژلاتین حاوی آمینواسیدهای ضروری همچون گلیسین و پرولین است که برای سلامت پوست، مو و مفاصل مفیدند. این ماده نه تنها به عنوان عامل ژله‌ای و قوام‌دهنده در محصولات غذایی استفاده می‌شود، بلکه به عنوان یک ماده پایدارکننده و امولسیفایر نیز کاربرد دارد. ویژگی‌های ژلاتین از جمله توانایی آن در تشکیل ژل، حفظ رطوبت و ایجاد بافت‌های مختلف، آن را به ماده‌ای بسیار مهم و پراستفاده در صنایع گوناگون تبدیل کرده است.

بررسی مواد اولیه و تجهیزات و ماشین آلات خط تولید ژلاتین

مواد اولیه کارخانه های تولید ژلاتین عبارتند از:

• استخوان و ضایعات پوست حاصل
• زغال فعال :
• آلومینیوم سولفات :
• هیدروکسید سدیم آلومینیم
• پالپ سلولز
• اسید کلریدریک
• آب اکسیژن :
• سدیم کلراید
• آهک
• سدیم هیدروکسید

که ظرفیت هر کدام بسته به توان تولیدی کارخانه متفاوت می باشد و همچنین ماشین آلات و دستگاه ها و تجهیزات کارخانه های تولید ژلاتین نیز به شرح زیر اند:

• دستگاه های استخوان شکن
• سیستم های چربی زدایی
• مخزن ژلاتین
• شیر آهک
• دیگ های استخراج مواد
• ماشین های الک کنی و سانتریفیوژ
• تجهیزات تهویه

کاربردهای ژلاتین

ژلاتین کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. در صنایع غذایی، از ژلاتین به عنوان یک عامل ژله‌ای و قوام‌دهنده در تولید محصولاتی مانند ژله، مارشمالو، آبنبات‌ها، ماست‌ها و دسرهای دیگر استفاده می‌شود. همچنین در تهیه محصولات گوشتی مانند سوسیس و کالباس نیز برای بهبود بافت و افزایش ماندگاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده توانایی حفظ رطوبت و جلوگیری از کریستالیزه شدن قند را دارد، که آن را به ماده‌ای حیاتی در تولید شیرینی‌ها و آبنبات‌ها تبدیل کرده است.

در صنایع دارویی و پزشکی، ژلاتین به عنوان کپسول‌های دارویی، عوامل پایداری و بهبود دهنده‌ی جذب داروها به کار می‌رود. همچنین در جراحی‌های ارتوپدی برای تولید داروهای مخصوص بازسازی مفاصل و استخوان‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر این، ژلاتین در صنایع آرایشی و بهداشتی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و در تولید محصولات مراقبت از پوست و مو، کرم‌ها و ماسک‌های صورت به کار می‌رود.

فرآیند تولید ژلاتین

تولید ژلاتین از فرآیندی چند مرحله‌ای و پیچیده تشکیل شده است که از مواد خام حیوانی آغاز و به استخراج، تصفیه و خشک کردن ختم می‌شود. این فرآیند به دقت و با استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته انجام می‌شود تا محصولی با کیفیت بالا و خلوص کافی به دست آید. در ادامه به توضیح هر مرحله از این فرآیند به طور مفصل می‌پردازیم.

1. انتخاب و آماده‌سازی مواد خام:

مواد خام مورد استفاده برای تولید ژلاتین عمدتاً شامل پوست، استخوان و غضروف حیوانات مانند گاو و خوک است. انتخاب مواد خام با کیفیت بالا و سالم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا کیفیت نهایی ژلاتین به کیفیت این مواد بستگی دارد. ابتدا مواد خام از کشتارگاه‌ها و منابع معتبر جمع‌آوری می‌شوند و سپس به کارخانه‌های تولید ژلاتین منتقل می‌گردند. در این مرحله، مواد خام به دقت شسته می‌شوند تا هرگونه آلودگی، چربی و مواد زائد از بین برود. این شستشو معمولاً با آب سرد و مواد شوینده مخصوص انجام می‌شود.

2.خیساندن در محلول‌های اسیدی یا قلیایی:

پس از شستشو، مواد خام به مرحله خیساندن در محلول‌های شیمیایی منتقل می‌شوند. این مرحله به دو روش اصلی انجام می‌شود: روش اسیدی و روش قلیایی.

• روش اسیدی: در این روش، مواد خام به مدت چند ساعت تا چند روز در محلول‌های اسیدی ملایم مانند اسید کلریدریک خیسانده می‌شوند. این فرآیند برای آماده‌سازی کلاژن موجود در پوست و غضروف‌ها به منظور استخراج بهتر ژلاتین انجام می‌شود.
• روش قلیایی: در این روش، مواد خام به مدت چند هفته در محلول‌های قلیایی مانند هیدروکسید کلسیم خیسانده می‌شوند. این فرآیند به خصوص برای استخوان‌ها مناسب است، زیرا کلسیم موجود در استخوان‌ها را تجزیه کرده و کلاژن را آماده استخراج می‌کند.

انتخاب روش مناسب به نوع مواد خام و نوع ژلاتین مورد نظر بستگی دارد. هر یک از این روش‌ها نیاز به کنترل دقیق دما و زمان دارند تا بهترین نتیجه حاصل شود.

3. هیدرولیز:

هیدرولیز مرحله‌ای کلیدی در تولید ژلاتین است که در آن پروتئین کلاژن به ژلاتین تبدیل می‌شود. در این مرحله، مواد خام خیسانده شده تحت حرارت ملایم قرار می‌گیرند تا پیوندهای پپتیدی کلاژن شکسته شده و به مولکول‌های کوچکتر ژلاتین تبدیل شوند. فرآیند هیدرولیز به دو روش انجام می‌شود:

• هیدرولیز آنزیمی: در این روش، از آنزیم‌های خاصی برای تسریع تجزیه کلاژن استفاده می‌شود. این روش به دلیل کنترل بهتر و تولید ژلاتین با کیفیت بالاتر، بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• هیدرولیز شیمیایی: در این روش، از مواد شیمیایی مانند اسیدها یا بازها برای هیدرولیز کلاژن استفاده می‌شود. این روش معمولاً زمانی استفاده می‌شود که نیاز به تولید سریع‌تر ژلاتین باشد.

4.استخراج ژلاتین:

پس از هیدرولیز، مواد خام تحت حرارت ملایم قرار می‌گیرند تا ژلاتین به صورت محلول در آب استخراج شود. این مرحله معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود تا حداکثر ژلاتین از مواد خام استخراج گردد. در هر مرحله، مواد خام با آب داغ در تماس قرار می‌گیرند و ژلاتین محلول به دست می‌آید. این محلول سپس از طریق فرآیندهای فیلتر کردن و تصفیه به منظور حذف ناخالصی‌ها و ذرات غیر قابل حل، پالایش می‌شود.

5.تصفیه و فیلتر کردن:

محلول ژلاتین استخراج شده نیاز به تصفیه و فیلتر کردن دارد تا هرگونه ناخالصی‌ها و ذرات باقی‌مانده حذف گردد. این مرحله شامل چندین فرآیند مختلف است:

• تصفیه شیمیایی: در این مرحله، محلول ژلاتین با مواد شیمیایی خاصی مانند زغال فعال تصفیه می‌شود تا رنگ و بوهای نامطلوب از بین برود.
• فیلتر کردن: محلول ژلاتین از طریق فیلترهای مختلف عبور داده می‌شود تا ذرات معلق و ناخالصی‌ها حذف شوند. فیلترهای مورد استفاده شامل فیلترهای تحت فشار، فیلترهای خلاء و فیلترهای میکروفیلتراسیون هستند.
• استریل کردن: در این مرحله، محلول ژلاتین به منظور حذف هرگونه میکروارگانیسم‌های بیماری‌زا تحت فرآیندهای استریل‌سازی قرار می‌گیرد. این فرآیند معمولاً با استفاده از حرارت بالا یا اشعه UV انجام می‌شود.

6.تغلیظ و خشک کردن:

پس از تصفیه و فیلتر کردن، محلول ژلاتین تغلیظ می‌شود تا محتوای آب آن کاهش یابد. این مرحله با استفاده از تبخیر کننده‌های تحت خلاء انجام می‌شود که در آن آب موجود در محلول ژلاتین تحت فشار کم و دمای پایین تبخیر می‌شود. این فرآیند نه تنها باعث تغلیظ محلول ژلاتین می‌شود بلکه کیفیت و خلوص آن را نیز افزایش می‌دهد.

محلول ژلاتین تغلیظ شده سپس به مرحله خشک کردن منتقل می‌شود. این مرحله معمولاً به دو روش انجام می‌شود:

• خشک کردن با هوای گرم: در این روش، محلول ژلاتین تغلیظ شده در یک خشک‌کننده با هوای گرم اسپری می‌شود. ذرات ژلاتین به صورت پودر در می‌آیند و هوای گرم باعث تبخیر آب باقی‌مانده می‌شود.
• خشک کردن با درام: در این روش، محلول ژلاتین بر روی درام‌های گرم دوار اسپری می‌شود. ژلاتین به سرعت خشک شده و به صورت ورقه‌های نازک جدا می‌شود.

7. آسیاب و بسته‌بندی:

ژلاتین خشک شده به صورت پودر یا ورقه‌های نازک در آمده و سپس آسیاب می‌شود تا به اندازه ذرات مطلوب برسد. این مرحله معمولاً با استفاده از آسیاب‌های پره‌ای یا آسیاب‌های گلوله‌ای انجام می‌شود. پس از آسیاب، ژلاتین آماده بسته‌بندی و عرضه به بازار است.

ژلاتین بسته‌بندی شده در ظروف ضد رطوبت و محکم قرار می‌گیرد تا از جذب رطوبت و آلودگی‌های خارجی جلوگیری شود. بسته‌بندی‌ها به دقت برچسب‌گذاری شده و به بازارهای مختلف عرضه می‌شوند. این محصول می‌تواند به صورت پودر، ورقه‌های نازک یا کپسول‌های ژلاتینی در دسترس مصرف‌کنندگان قرار گیرد.

8. کنترل کیفیت:

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های تولید ژلاتین، کنترل کیفیت در تمامی مراحل تولید است. از انتخاب مواد خام تا بسته‌بندی نهایی، تمامی مراحل تحت نظارت و کنترل دقیق قرار دارند. آزمایش‌های مختلفی برای بررسی کیفیت ژلاتین انجام می‌شود که شامل آزمایش‌های شیمیایی، فیزیکی و میکروبیولوژیکی است. این آزمایش‌ها به منظور اطمینان از خلوص، قدرت ژله‌ای و قابلیت حلالیت ژلاتین انجام می‌شوند.

بررسی سرمایه اولیه و هزینه های لازم برای راه اندازی و تاسیس یک کارخانه تولید ژلاتین و بررسی سودآوری این کسب و کار

سرمایه‌گذاری در عرصه تولید ژلاتین در ایران می‌تواند بسیار سودآور باشد. دلایل متعددی برای این ادعا وجود دارد که به تحلیل شرایط بازار، تقاضای موجود، منابع طبیعی و مزایای رقابتی ایران در این صنعت می‌پردازند:

• تقاضای بالا در بازار داخلی و خارجی: بازار داخلی ایران دارای تقاضای بالایی برای ژلاتین به عنوان ماده اولیه در صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و بهداشتی است. با توجه به رشد روزافزون جمعیت و افزایش آگاهی مردم از مزایای سلامتی ژلاتین، تقاضا برای این محصول همچنان در حال افزایش است. علاوه بر این، بازارهای خارجی نیز به دنبال منابع جدید و با کیفیت ژلاتین هستند. ایران با تولید ژلاتین می‌تواند به یکی از صادرکنندگان مهم این محصول تبدیل شود و از این طریق درآمد ارزی قابل توجهی کسب کند.
• منابع طبیعی فراوان: ایران به عنوان کشوری با صنعت دامداری پیشرفته، دارای منابع طبیعی فراوانی از جمله پوست، استخوان و غضروف حیوانات است که می‌توانند به عنوان مواد خام برای تولید ژلاتین استفاده شوند. این منابع محلی نه تنها هزینه‌های تولید را کاهش می‌دهند بلکه دسترسی آسان به مواد خام اولیه را نیز تضمین می‌کنند.
• مزایای رقابتی و هزینه تولید کمتر: هزینه‌های تولید ژلاتین در ایران به دلیل دسترسی به مواد خام ارزان و نیروی کار ماهر و ارزان‌تر نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر پایین‌تر است. این امر باعث می‌شود تا محصولات تولیدی در ایران توان رقابتی بالایی در بازارهای بین‌المللی داشته باشند. همچنین، با سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های پیشرفته تولید و فرآوری ژلاتین، می‌توان کیفیت محصولات را افزایش داده و بازارهای بیشتری را جذب کرد.
• حمایت‌های دولتی و تسهیلات بانکی: دولت ایران در جهت توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی از جمله تولید ژلاتین، تسهیلات و حمایت‌های مالی و بانکی متعددی ارائه می‌دهد. این حمایت‌ها شامل وام‌های با بهره پایین، تسهیلات مالیاتی و کمک‌های فنی و تخصصی است که می‌توانند به سرمایه‌گذاران در این حوزه کمک شایانی کنند.
• ظرفیت‌های بالقوه صادراتی: با توجه به کیفیت بالای ژلاتین تولیدی در ایران و هزینه‌های پایین تولید، این محصول می‌تواند به عنوان یک کالای صادراتی مهم شناخته شود. بازارهای کشورهای همسایه، خاورمیانه و حتی اروپا می‌توانند مشتریان بالقوه محصولات ژلاتینی ایران باشند. صادرات ژلاتین می‌تواند باعث ورود ارز به کشور و بهبود وضعیت اقتصادی گردد.

جدول زیر گزارشی از برآورد مالی و اعتباری طرح توجیهی و بیزینس پلن کارخانه تولید ژلاتین  (با احتساب مالکیت زمین پروژه) است:

لازم به ذکراست شما سرمایه گذار وکارآفرین  عزیز می توانید با اطلاعات سلیقه ای مد نظر و اعلام جزییات مالی خود برای این پروژه یا پروژه های دیگرتان اقدام به ثبت سفارش برآورد مالی طرح های صنعتی و تولیدی کرده و قبل از اجرایی سازی کسب و کار خود چشم اندازی دقیق از جریانات نقدی کسب و کارتان داشته باشید، آگاهی که با در دست داشتن آن می توانید اقدام به اخذ تسهیلات بانکی نمایید.