طرح احداث مزرعه پرورش گوجه فرنگی

پرورش گوجه فرنگی، کاری بسیار رایج و مطلوب در سراسر جهان است. گوجه فرنگی یک محصول تجاری مهم در بسیاری از کشورهای جهان است و در واقع دومین محصول مهم جهانی پس از سیب زمینی محسوب می شود.

گوجه فرنگی در واقع یک میوه خوردنی از گیاه Solanum lycopersicum (عموماً به عنوان بوته گوجه فرنگی شناخته می شود) است. منشاء این گونه، آمریکای جنوب غربی و آمریکای مرکزی است. واژه ناتلی (Nahuatl) (زبان مورد استفاده آزتک ها) توماتل (tomatl) واژه اسپانیایی tomate را به وجود آورد که از آن واژه انگلیسی tomato مشتق شد. اهلی کردن و استفاده از آن به عنوان غذای کاشتنی ممکن است توسط مردم بومی مکزیک انجام شده باشد. این محصول منبع مهم طعم اومامی (umami) است و به روش های مختلفی مصرف می شود. این محصول به صورت خام یا پخته در خوراک ها، سس ها، سالادها و نوشیدنی های زیادی مصرف می شود.

کسب و کار پرورش گوجه فرنگی

گوجه فرنگی، میوه است (به لحاظ گیاه شناسی به عنوان توت دسته بندی شده است) و به صورت یک ماده اولیه غذایی سبزی یا خوراک جانبی استفاده می شود. واریته های مختلف آن به طور گسترده در اقلیم های معتدل در سراسر جهان رشد می کند و گلخانه ها امکان تولید آن در طول سال را فراهم می کنند.

گیاه گوجه فرنگی تا ارتفاع 1 تا 3 متر رشد می کند. آنها درختچه هایی هستند که ساقه ضعیفی دارند که به طور غیرمنظم پخش می شوند و به تکیه گاه نیاز دارند. گیاه آن در اصل و حالت بومی چند ساله است اما به طور سالانه کشت می شود. اندازه دقیق گوجه فرنگی حدود 0.5 تا 4 اینچ پهنا دارد. معمولاً به صورت خام یا پخته مصرف می شود. از آن در سوپ، آب گوجه فرنگی و کچاپ یا پودر استفاده می شود. این محصول منبع سرشار ویتامین های آ و ث، پتاسیم و مواد معدنی است. بیشتر واریته های آن در هنگام رسیدن، قرمز رنگ هستند. اما در کل انواع رنگ ها شامل زرد، سبز، نارنجی و بنفش را دارند. بسیاری از گونه های فرعی آن با شکل ها و طعم های مختلف وجود دارند.

در این دستورالعمل در مورد مزایای تغذیه ای گوجه فرنگی و روش های شروع و اداره کسب و کار پرورش آن توضیح می دهیم.

فهرست مطالب

• مزایای تغذیه ای گوجه فرنگی
• مزیت های پرورش گوجه فرنگی
• چگونگی شروع کسب و کار پرورش گوجه فرنگی
  • انتخاب مکان خوب
  • آماده سازی خاک
  • الزامات آب و هوایی برای پرورش گوجه فرنگی
  • بهترین زمان برای کشت گوجه فرنگی
  • انتخاب یک واریته
  • خرید بذر
  • بذر به ازای هر هکتار
  • کاشت
  • داشت
    • کوددهی
    • آبدهی
    • پوشش دهی
    • کنترل علف های هرز
    • هرس
  • آفت ها و بیماری ها
  • برداشت
  • کارهای پس از برداشت
  • بازاریابی

مزایای تغذیه ای گوجه فرنگی

گوجه فرنگی برای سلامتی، محصولی عالی است؛ سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی است و منبع اصلی غذایی لیکوپن آنتی اکسیدان است که با بسیاری از مزایای تندرستی مانند خطر کمتر بیماری های قلبی و سرطان ارتباط دارد. مقدار آب در یک گوجه فرنگی خام حدود 95% است. 5% باقیمانده بیشتر از کربوهیدرات ها و فیبر تشکیل می شود. در اینجا مواد مغذی در 100 گرم گوجه فرنگی خام فهرست می شود.

• کالری: 18
• آب: 95%
• پروتئین: 0.9 گرم
• کربوهیدرات ها: 3.9 گرم
• قند: 2.6 گرم
• فیبر: 1.2 گرم
• چربی: 0.2 گرم

در ادامه مختصری در مورد مزایای تندرستی مصرف این محصول توضیح می دهیم.

• گوجه فرنگی تازه، کربوهیدرات کمی دارد. محتوای کربوهیدرات بیشتر شامل قندهای ساده و فیبرهای نامحلول می شود. این محصول بیشتر از آب تشکیل شده است.
• گوجه فرنگی منبع عالی برخی ویتامین ها است و سرشار از ویتامین های آ، ث، ب9 و کا1 است.
• این محصول، منبع خوب برخی مواد معدنی و منبع سرشار پتاسیم و فولات (فولیک اسید) است.
• لیکوپن یکی از فراوان ترین ترکیب ها در آن است و با بالاترین غلظت ها در محصولات آن مانند کچاپ، آب گوجه فرنگی، رب و سس یافت می شود.
• مصرف منظم این محصول برای سلامت قلب و برای پیشگیری از سرطان، مفید دانسته می شود.
• این محصول برای سلامت پوست هم مفید دانسته می شود و می تواند در برابر آفتاب سوختگی محافظت کند.
• این محصول منبع خوب لیکوپن است که برای چشم ها سودمند دانسته می شود.
• مصرف منظم آن می تواند سلامت گوارش شما را به همراه داشته باشد.
• بر اساس تحقیقات انجام شده، گوجه فرنگی می تواند خوراک حفاظتی برای افرادی با دیابت نوع 2 باشد.

مزایای پرورش گوجه فرنگی

کسب و کار پرورش تجاری گوجه فرنگی، بسیار آسان است و این کار می تواند مزایا و منافع زیادی به همراه داشته باشد. این محصولات معمولاً به مراقبت و مدیریت کمتری نیاز دارند. پس شروع پرورش تجاری آن، بسیار آسان است.

می توانید این کسب و کار را برای کسب سود شروع کنید. پرورش این محصول، بسیار ساده است، حتی تازه کارها هم می توانند کشت آن را شروع کنند. در اینجا کمی در مورد مزیت های این کسب و کار توضیح می دهیم.

• پرورش گوجه فرنگی یک ایده کاری با سابقه است و کسب و کار محبوبی در سراسر جهان محسوب می شود.
• این یک کار تثبیت شده است و بسیاری از افراد، هم اکنون در حال انجام این کار برای کسب سود هستند.
• مراقبت از این گیاهان، بسیار آسان است. حتی اگر تازه کار باشید می توانید این کار را شروع کنید.
• تقاضا و ارزش آن در بازار خوب است.
• این محصول تقریباً در همه جا رشد می کند.
• اگر یک تحصیل کرده در رشته کشاورزی هستید، پرورش تجاری گوجه فرنگی یک ایده کاری خوب است و می تواند منبع شغلی خوبی محسوب شود.
• هزینه های تولید در این کار نسبتاً پایین است. اما برگشت سرمایه یا سود بسیار خوب است.
• بازاریابی این محصول بسیار آسان است، چرا که ارزش و تقاضای خوبی در بازار دارد. پس احتمالاً براحتی می توانید محصول خود را در بازار محلی بفروشید.
• مصرف منظم گوجه فرنگی مزایای تندرستی زیادی دارد و اگر کار پرورش آن را شروع کنید می توانید از گوجه فرنگی های تازه خود لذت ببرید.

چگونگی شروع پرورش گوجه فرنگی

شروع کسب و کار پرورش تجاری یا مقیاس کوچک گوجه فرنگی بسیار ساده است. این محصولات معمولاً به مراقبت و مدیریت کمی نیاز دارند. پس به سادگی خواهید توانست این کار را شروع و اداره کنید، حتی اگر تازه کار باشید.

گیاهان گوجه فرنگی معمولاً در همه نوع محیط با دسترسی به آفتاب کامل بخوبی رشد می کنند و تقریباً همه انواع خاک برای پرورش آن مناسب است. به سادگی می توانید این کار را شروع کنید. در این راهنما، می کوشیم اطلاعات بیشتری در مورد کسب و کار پرورش گوجه فرنگی از کاشت، داشت تا برداشت و بازاریابی ارائه کنیم.

انتخاب یک محل خوب برای پرورش گوجه فرنگی

قبل از هر چیز، باید مکان بسیار خوبی برای شروع انتخاب کنید. اگر زمین انتخاب شده حاصلخیز و بخوبی زهکشی شده با دسترسی به آفتاب کامل باشد، بهتر است. گیاه گوجه فرنگی معمولاً در همه نوع خاک بخوبی رشد می کند. خاک با pH برابر 7 تا 8.5 برای پرورش آن مناسب است.

خاک لومی شنی با حفظ رطوبت، هوادهی خوب، و سیستم زهکشی مناسب برای رشد بهتر گیاهان و بازدهی بالاتر میوه عالی است.

آماده سازی خاک برای پرورش گوجه فرنگی

قبل از کشت گیاه گوجه فرنگی، باید خاک را بخوبی آماده کنید. این گیاهان می توانند در انواع خاک ها از لومی شنی تا رسی، خاک سیاه و خاک قرمز دارای زهکشی مناسب رشد کنند. این گیاه بخوبی در خاک شنی زهکشی شده با محتوای آلی بالا بخوبی رشد می کند و می تواند خاک های شور و اسیدی متوسط را تحمل کند، اما از کشت در خاک های اسیدی بپرهیزید.

برای آماده سازی خاک، زمین را 4 الی 5 بار شخم بزنید و تسطیح کنید. کود گاوی بخوبی پوسیده شده و کربوفوران به میزان 5 کیلوگرم یا Neem cake به میزان 8 کیلوگرم در جریب را در آخرین شخم به خاک اضافه کنید.

تابش آفتاب به خاک برای از بین بردن عوامل بیماری زای ایجاد شده در خاک، آفت ها و ارگانیزم ها انجام می شود. می توان این کار را با استفاده از لایه پلاستیک شفاف به عنوان پوشش انجام داد. این ورقه تابش را جذب می کند و بنابراین دمای خاک را افزایش می دهد و عوامل بیماری زا را از بین می برد.

الزامات آب و هوایی برای پرورش گوجه فرنگی

گوجه فرنگی یک گیاه روز خنثی (قابل رشد در آفتاب یا تاریکی) است، پس در هر فصلی قابل رشد است. در مناطق جنوبی که خطر یخ زدگی وجود دارد، اولین نشاء کاری در دی تا بهمن، دومی در تیر و سومی در شهریور تا مهر بسته به امکانات آبیاری موجود انجام می شود.

در مناطق شمالی، سه محصول برداشت می شود، اما در نواحی تحت تاثیر یخ زدگی، گونه Rabi مثمر نیست. گونه Kharif در جولای نشاء کاری می شود، گونه Rabi در آبان-آذر و گونه Zaid در اسفند نشاکاری می شود.

بهترین زمان کشت گوجه فرنگی

گوجه فرنگی در واقع در سراسر سال کشت می شود و برخی واریته های آن وجود دارد که در سراسر سال رشد کرده و محصول تولید می کند. می توانید کشت گوجه فرنگی را پس از رفع یخبندان ها شروع کنید. اگر می خواهید برداشت زودهنگام داشته باشید، می توانید بذرها را در گلخانه، 6 تا 8 هفته قبل از آخرین یخبندان بهاره بکارید و در جاهایی که ترس از یخ زدگی وجود ندارد به ویژه در نواحی گرم جنوبی، گوجه فرنگی را می تواند در هر زمانی کشت کرد. البته در دمای بیش از حد گرم نمی توان بازده خوبی انتظار داشت. دمای خاک حدود 22 درجه سانتی گراد برای جوانه زدن بذر، مناسب محسوب می شود.

انتخاب یک واریته:

برای به دست آوردن بازده خوب و سود بیشینه، باید واریته مناسبی انتخاب کنید. در واقع واریته های بسیار متفاوتی از گوجه فرنگی در بازار وجود دارد. برخی از این واریته های موجود، اندازه بزرگی دارند، برخی کوچک هستند، برخی رنگ های جالبی دارند، برخی برای مناطق خاص کشت می شوند، برخی واریته ها به صورت بوته ای هستند و برخی کوتاه قد می باشند. برخی واریته ها، زمان برداشت کوتاهی دارند و برخی به حدود 3 ماه یا بیشتر برای میوه دهی نیاز دارند.

بسته به انتخاب شما، مکان و هدف، واریته مناسبی برای کار خود انتخاب کنید. می توانید با یک مزرعه دار در منطقه خودتان مشورت کنید و توصیه های بهتری بگیرید.

خرید بذر:

پس از انتخاب واریته خوب برای کار، بذرها را جمع آوری یا خرید کنید. بذرها به سادگی در بازار یافت می شود. پس احتمالاً می توانید بذرها را از بازار محلی خود خریداری کنید. می توانید بذرها را به صورت آنلاین سفارش دهید. امروزه تامین کننده ها و فروشگاه های آنلاین بذر نیز وجود دارد.

بذر به ازای هر جریب:

برای کاشتن یک ناحیه حدود یک جریب به تقریباً 100 گرم بذر نیاز خواهید داشت.

کاشت:

وقتی خاک گرم شد می توانید بذرها یا نشاها را بکارید. بهتر است بذرها را در گلدان یا ظرف کشت کنید و سپس نشاء کنید. وقتی نشاها به ارتفاع 6 اینچ رسید، برای نشاکاری مناسب است.

اگر بذرها را در محل سرپوشیده می کارید، مقاوم سازی نشاها (قرار دادن تدریجی در شرایط محیط برای مقاومت در برابر تنش) بسیار مهم است. پس نشاها را یک هفته قبل از کشت در باغ مقاوم سازی کنید.

نشاها را در اولین روز چند ساعت در محیط آزاد در سایه بگذارید، تا مقاوم شوند و سپس به تدریج مقدار زمانی که گیاهان خود را در روز بیرون می گذارید بیشتر کنید. بهتر است در طول زمان کشت، دسته ها یا جعبه های گوجه فرنگی را در خاک بگذارید. بسته به نوع واریته، کاربردها و عادات رشد، از فاصله 60×30 یا 60×75 سانتیمتر یا 75×75 سانتیمتر استفاده کنید، برای واریته های کوتاه از فاصله 30×75 و برای فصل بارانی از فاصله 30×150-120 سانتیمتر استفاده کنید.

داشت:

گیاهان گوجه فرنگی معمولاً به مراقبت و مدیریت نسبتاً کمی نیاز دارند. البته برای بازدهی خوب مراقبت بیشتر لازم است. مراقبت از آنها، بسیار ساده است. در اینجا مختصری در مورد فرآیند داشت برای کسب و کار پرورش تجاری گوجه فرنگی توضیح می دهیم

کوددهی:

گیاهان گوجه فرنگی به تغذیه زیادی نیاز دارند، پس کودهای مناسب بکار گیرید. در زمان آماده سازی زمین، از کود گاوی بخوبی پوسانده شده به میزان 10 تن در جریب استفاده کنید و آن را بخوبی با خاک مخلوط کنید. دوز کود N:P:K به میزان 60:25:25 به شکل اوره به میزان 130 کیلوگرم در جریب، سوپر فسفات تکی به میزان 155 کیلوگرم در جریب و MOP به میزان 45 کیلوگرم در جریب استفاده کنید.

نیمی از دوز نیتروژن، اما دوز فسفر و پتاس را به صورت دوز پایه استفاه کنید و قبل از نشاکاری، کوددهی کنید. 20 الی 30 روز پس از نشاکاری، یک چهارم باقیمانده دوز نیتروژن را کوددهی کنید. دو ماه پس از نشاکاری، دوز باقیمانده اوره را کوددهی کنید.

آبدهی:

آبیاری مناسب را در طول زمستان با فاصله 6 الی 7 روز انجام دهید و در ماه های تابستان با فاصله 10 الی 15 روز بسته به رطوبت خاک، آبیاری کنید. دوره تشنگی پس از آبدهی زیاد منجر به ترک خوردن می شود. مرحله گل دهی برای آبیاری اهمیت دارد، تنش آبی در طول این مرحله می تواند منجر به افتادن گل ها شده و تاثیر وارون بر میوه دهی و بهره وری داشته باشد.

برابر پژوهش های متعدد، مشخص شده که آبیاری نیم اینچ در هر دو هفته موجب بیشترین نفوذ ریشه ها می شود و بنابراین بهره بالای دارد.

پوشش دهی:

پوشش دهی برای حفظ رطوبت در خاک بسیار مهم است. اینکار همچنین برای کنترل علف های هرز مزرعه سودمند است.

کنترل علف های هرز:

وجین، علف زدن با بیل و پشته کردن خاک و پاک نگه داشتن مزرعه از علف های هرز را تا 45 روز انجام دهید. اگر علف های هرز کنترل نشود، بازدهی محصول را تا 70 الی 90 درصد کاهش می دهد.

دو یا سه روز پس از نشاکاری، Fluchloralin را به میزان 800 میلی لیتر در 200 لیتر آب به عنوان علف کش پیش از ظهور علف ها بپاشید. اگر شدت علف های هرز زیاد است، پاشیدن اضطراری Sencor به میزان 300 گرم در جریب را انجام دهید. پوشش دهی هم روش موثری برای کاهش دمای خاک در طول کنترل علف های هرز است.

هرس:

اگر از میله چوبی استفاده می کنید، گیاهان را با جا کردن ساقه های جانبی هرس کنید، و تنها چند شاخه نگه دارید.

آفت ها و بیماری ها در گوجه فرنگی

گیاه گوجه فرنگی هم مانند دیگر گیاهان، مستعد آفت های حشره ای و برخی بیماری ها هستند. آفت و بیماری ها مشکل رایج در این زمینه است؛ پس باید قدم های ضروری برای کنترل این آفت ها و بیماری ها را بردارید.

رایج ترین آفتی که بر این محصول تاثیر می گذارد، پشه سفید است. پشه های سفید بالغ زیر برگ ها تخم گذاری می کنند. سعی کنید با پاشیدن آب، این تخم ها را بشوئید. اینکار را بلافاصله پس از مشاهده تخم ها انجام دهید. می توانید با دست هم تخم ها را دور کنید.

زنگار گوجه فرنگی توسط قارچ مهاجم Phytophthora ایجاد می شود. لک های قهوه ای روی برگ ها نشانه معمول این آفت است که اندازه آن به سرعت افزایش می یابد. شته ها هم آفت معمول در این محصولات هستند. پاشیدن آب به گیاهان به پیشگیری از آن کمک خواهد کرد.

ویروس موزائیکی هم در این گیاهان، رایج است. در واقع انواع مختلفی از ویروس موزائیکی وجود دارد که می توانند بر گوجه فرنگی تاثیر بگذارند. این ویروس به شدت آلوده کننده و مسری است و می تواند به واسطه انسان از گیاهی به گیاه دیگر منتقل شود.

کاشت واریته های مقاوم، به کنترل این ویروس کمک خواهد کرد. دانه های گیاهان آلوده را نگه ندارید. می توانید از محصولات کنترل آفات طبیعی با کمترین سمیت برای پیشگیری از این بیماری مانند روغن نیم، صابون، خاک دارای جدار سیلیسی و … استفاده کنید. همچنین همه گیاهان آلوده باغ خود را نابود کنید.

ترک خوردن، مشکل معمول گیاهان گوجه فرنگی است. در واقع پوست میوه ترک می خورد، به ویژه وقتی رشد میوه بسیار سریع است. ترک خوردن معمولاً در اثر آب دهی متغیر و رطوبت نامتوازن ناشی از شرایط آب و هوایی ایجاد می شود. پوشش دهی و آبدهی مداوم و ثابت نگه داشتن رطوبت به پیشگیری از ترک زدن کمک خواهد کرد. می توانید از درمان شیمیایی استفاده کنید. برای توصیه های بهتر با یک متخصص در منطقه خود تماس بگیرید.

برداشت:

بسته به واریته، بیشترین گیاهان تا 70 روز پس از نشاکاری، باردهی را شروع خواهند کرد. برداشت بسته به هدف شما مثلاً برای بازار، حمل به مکان های دور و … انجام می شود. گوجه فرنگی های سبز بالغ که حدود یک چهارم میوه در آنها به رنگ صورتی درآمده است، برای بازارهای دوردست برداشت می شود.

تقریباً همه میوه ها، صورتی یا قرمز شده اما دارای گوشت سفت برای بازارهای محلی برداشت می شوند. برای هدف فرآوری و استخراج دانه، میوه های کاملاً رسیده با بافت نرم استفاده می شود.

کارهای پس از برداشت:

پس از برداشت، درجه بندی انجام می شود. سپس میوه ها در سبدهای حصیری یا جعبه های چوبی یا پلاستیکی بسته بندی می شوند. برای افزایش زمان انبار داری در طول حمل به مکان های دور، پیش سردکردن انجام می شود. از گوجه فرنگی های رسیده پس از فرآوری، چندین محصول مانند پوره، رب، آب گوجه فرنگی و سس گوجه فرنگی ساخته می شود.

بازاریابی:

بازاریابی گوجه فرنگی بسیار آسان است. احتمالاً براحتی خواهید توانست محصول خود را در بازار محلی بفروشید. می توانید گوجه فرنگی خام، یا برخی از محصولات تهیه شده از آن را بازاریابی کنید.

اینها گام ها و روش های معمول برای شروع و راه اندازی کسب و کار موفق پرورش گوجه فرنگی است. امیدواریم این دستورالعمل به شما کمک کرده باشد. در صورت داشتن هرگونه سوال بیشتر برای شروع این کسب و کار، می توانید در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید.