طرح توجیهی راه اندازی پرورش ماهی در قفس

پرورش آبزیان به صورت متداول تقریباً در هر فرهنگی در سطح جهان قابل مشاهده است. با این حال، بسیاری از افراد هنوز از مفهوم آبزی پروری یا پرورش ماهی های آب شیرین و آب شور و غذای دریایی، بهره نمی گیرند. پرورش ماهی در قفس، به متخصصان آبزی پروری امکان حفظ موجودی ماهی به صورت کنترل شده را می دهد. با این حال، در این شیوه، معایب و ریسک های بالقوه ای نیز وجود دارد. در این طرح توجیهی به مطالعات امکان سنجی مربوط به نحوه پرورش ماهی در قفس پرداخته شده و محاسبات فنی، مالی و اقتصادی آن نیز انجام شده است.

در ادامه، جدول مربوط به خلاصه طرح و شاخص های تحلیلی آن قرار داده شده است:

پرورش ماهی در قفس در سراسر جهان اجرا می شود. با نگه داشتن ماهی در قفس و یک محفظه نگهداری ماهی، می توان از یک بدنه آبی مشترک بهره مند شد و در این بین هر کدام از پرورش دهنده ها می توانند نوع پرورش ماهی مخصوص به خود را داشته باشند.

پرورش ماهی با استفاده از قفس ماهی، روشی جذاب برای بسیاری از افراد است، زیرا یک محصول بزرگ را می توان در یک فضای کوچک پرورش، نگهداری و برداشت کرد. از آنجایی که ماهی در یک ناحیه متمرکز قرار می گیرند، مشکلات را می توان به سرعت تشخیص و رفع نمود.

تعریف آبزی پروری:

قبل از جستجوی اطلاعات تخصصی، لازم است کلمه «آبزی پروری» و تعریف آن درک شود، زیرا این کلمه اغلب در اشاره به آغل نگهداری ماهی و پرورش ماهی قفسی، مورد استفاده قرار می گیرد. بطور کلی، تعریف آبزی پروری به صورت «پرورش حیوانات/گیاهان آبی جهت مصارف غذایی»، تعریف می شود.

این جانوران و گیاهان می توانند شامل این موارد باشند:

• ماهی
• صدف
• خرچنگ ها
• جلبک ها
• گیاهان دریایی

این کار را می توان با ارگانیزم های آب شیرین و همچنین آب شور، انجام داد. همچنین می توان آنرا برای پرورش غذاهای انسانی یا تغذیه جانوران دیگر مورد استفاده قرار داد (برای مثال، برخی از ماهی ها برای استفاده به عنوان غذا برای دیگر ماهی های پرورشی، پرورش داده می شوند).

روش ساخت:

قفس های ثابت و سخت جهت پرورش ماهی در قفس، از جنس پلاستیک سخت یا توری سیمی ساخته می شوند. قفس  های انعطاف پذیری با ساختن یک چارچوب ساخته می شوند، سپس برروی آنها یک توری ساخته شده از نایلون یا مواد مشابه، انداخته می شود. نوع چارچوب استفاده شده، به محل قرار گیری آن بستگی دارد. قفس های انعطاف پذیر فقط برای آب های راکد که تهدید اندکی از جانب شکارچیانی مانند لاکپشت یا ماهی های گوشتخوار بزرگ بوجود می آید، مورد استفاده قرار می گیرند.

انتخاب:

اکثر گونه های ماهی را می توان در قفس های ماهی پرورش داد. تعدادی از گونه ها عملکرد بهتری نسبت به باقی گونه ها دارند و همچنین تعدادی از سرده های درون یک گونه، عملکرد بهتری دارد.

نگهداری:

هر زمان که ماهی ها جابجا شوند، دچار استرس می شوند. برای کاهش مسائل مرتبط با استرس، قفس ماهی باید در بهار قبل از اینکه دما از 60 درجه فراتر برود، نگهداری شود. ماهی ها باید با تراکم 5 تا 8 ماهی در هر فوت مکعب از حجم قفس، نگهداری شوند. تراکم ماهی کمتر عملاً باعث ترغیب و تشدید رفتار خشن می شود.

مکانیابی:

گونه هایی که به آب بسیار اکسیژن دار نیاز دارند، مانند قزل آلا یا سالمون، را می توان در آب های روان مانند رودخانه، خلیج های اقیانوسی یا سیستم های آبزی پروری در گردش، پرورش داد. همه گونه ها باید مقداری حرکت آب داشته باشند، در غیراینصورت ضایعات زیر قفس انباشته می شوند. نیترات ها و آمونیاک ناشی از ضایعات، تاثیری منفی بر سلامت و رشد ماهی خواهد داشت. جهت جلوگیری از انباشت ضایعات، قفس ها باید حداقل دو فوت از کف دریاچه یا استخر، فاصله داشته باشند.

تغذیه:

تقریباً همه تغذیه ماهی های قفسی از غذای ماهی می آید. تغذیه ماهی های تجاری حاوی مقادیر متوازنی از پروتئین ها، اسید آمینه ها، ویتامین ها و کانی های مورد نیاز برای رشد و سالم ماندن ماهی، هستند. پلت های شناور، میزان ضایعات را کاهش می دهند و به پرورش دهنده ماهی قفسی امکان نظارت بر میزان خورده شدن غذاها را می دهند.

برداشت و استخراج:

یکی از مزایای پرورش ماهی در قفس، سهولت در برداشت آن است. ماهی ها را می توان با یک تور دستی گرفت و پس از گرفتن، آنها را به سمت محل مصرف انتقال داد. اگر قفس بزرگ باشد، می توان از تورهایی برای حرکت دادن ماهی ها به سمت یک گوشه استفاده نمود و در نتیجه گرفتن آنها با دست آسانتر می شود.

مسائل و مشکلات:

اگر تراکم ماهی ها در پرورش ماهی قفسی، زیاد باشد، بیماریها و انگل ها به سرعت بین ماهی ها شیوع پیدا می کند. نظارت همیشگی بر روی آنها لازم است. کاهش مصرف غذا توسط ماهی، غالباً علامت بیماری یا مسائل مرتبط با کیفیت آب می باشد. سطح اکسیژن آب تحت تاثیر دمای آب، جلبک ها، پلانکتون ها، نور خورشید و تجزیه گیاهان، غذای مازاد ماهی و ضایعات و فضولات معمول بدن ماهی قرار می گیرد. برای حفظ سطح اکسیژن سالم، غالباً اکسیژن دهی مصنوعی لازم می شود.

آبزی پروری باز در مقایسه با پرورش ماهی در قفس:

آبزی پروری قفسی در یک جنبه اصلی با آبزی پروری باز تفاوت دارد: در آبزی پروری قفسی، ماهی ها در یک محفظه مصنوعی قرار گرفته در آب، نگهداری می شوند. محفظه های مربوط به آبزی پروری قفسی اغلب در آب هایی واقع شده اند که برای کاربردهای دیگر بکار گرفته می شوند یا بوسیله گونه هایی که پرورش داده نشده اند، پر شده اند. برعکس، آبزی پروری باز شامل پرورش ماهی در بدنه های آبی که منحصراً برای آن فرآیند اختصاص داده شده اند، می باشد. در اکثر موارد، آبزی پروری باز در بدنه های آبی مصنوعی، انجام می شود.

انواع پرورش ماهی در قفس

سه نوع آبزی پروری قفسی وجود دارد: گسترده، نیمه شدید و شدید. آبزی پروری گسترده در کشورهای در حال توسعه انجام می شود و نیاز به مداخله انسانی اندکی دارد. برخلاف آبزی پروری گسترده، آبزی پروری نیمه شدید دربرگیرنده مداخله انسانی، شامل فراهم کردن تغذیه مکمل برای جانوران کاشته شده می باشد. آبزی پروری شدید، از تراکم جانوران بیشتر در مقایسه با آبزی پروری گسترده یا نیمه شدید همراه با مداخله انسانی بیشتر در محیط پرورش ماهی، بهره می برد. علاوه بر تغذیه تخصصی جانوران پرورش داده شده، آبزی پروری شدید اغلب شامل نظارت بر سطوح اکسیژن و کیفیت آب است. آبزی پروری شدید اغلب در تاسیسات محیط داخل انجام می شود.

مزایای پرورش ماهی در قفس

آبزی پروری قفسی مهیا شدن بدنه های آبی برای چندین کاربرد همزمان، شامل کاربرد تفریحی را ممکن می سازد. همچنین جابجایی قفس ماهی برای حفظ کیفیت آب و پایداری محیطی نیز ممکن است. علاوه بر آن، آبزی پروری قفسی، برداشت بیشتر در مقایسه با استخرهای ماهی اختصاصی را ممکن می سازند. پرورش ماهی هایی که نیاز به آب های عمیقتر دارند، برای آبزی پروری قفسی واقع شده در آب های باز در مقایسه با استخرهای اختصاصی، بیشتر امکان پذیر است. همچنین، آبزی پروری فضای بیشتری برای شنا برای ماهی فراهم می کند که این امر منجر به رشد ماهیچه فشرده تر و گوشت کم چرب تر می شود.

معایب پرورش ماهی در قفس

سندرم اکسیژن کاملاً حل نشده، یکی از معایب بالقوه عمده آبزی پروری در قفس است و اغلب بخاطر سطح کم اکسیژن که بقای ماهی را دشوار می سازد، هوادهی مصنوعی لازم می شود. شیوع بیماری، یکی دیگر از معایب بالقوه آبزی پروری در قفس است. تبدیل زیستگاه های طبیعی به مزرعه های قفسی نیز می تواند تاثیر مضری بر ماهی طبیعی و تنوع گونه های غذاهای دریایی بگذارد. همچنین، ماهی ای که از مزرعه های قفسی فرار کرده باشد می تواند با وارد کردن گونه های غیربومی به درون یک اکوسیستم، باعث اختلال شود. مزرعه های قفسی واقع شده در آب های آزاد نیز در برابر خرابکاری یا شکار بالقوه، آسیب پذیر می باشند.